Powietrze w szpitalach – nie zarażać, nie zakażać 2018/10/30

Podstawową zasadą bezpieczeństwa  epidemiologicznego w szpitalach, laboratoriach, czy prosektoriach jest zapewnienie prawidłowego obiegu powietrza. Zasady projektowania takich systemów są bardzo precyzyjne i zapewniaja odpowiednie standardy.
Jednak w każdym systemie może nastapić awaria i tu rozwój techniki daje nowe możliwości monitorowania i nadzorowania potencjalnych problemow, które mogą stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi.

Rejestrator różnicy cisnień

Zagrożone pomieszczenia

Kluczowym zagadnieniem przy zapewnianiu czystości powietrza jest utrzymanie odpowiedniej różnicy ciśnień panujących w sąsiednich pomieszczeniach. Gwarantuje to, że przepływ powietrza spowodowany np. otworzeniem drzwi odbywać się będzie z pomieszczenia o wyższym ciśnieniu (pomieszczenie o wyższej klasie czystości) do pomieszczenia, w którym panuje niższe ciśnienie (pomieszczenie o niższej klasie czystości), tym samym uniemożliwiając przepływ brudnego powietrza do pomieszczenia o wyższej klasie czystości. W przypadku niektórych pomieszczeń należy z kolei uniemożliwić wypływanie powietrza na zewnątrz. Pomieszczenie, w których zapewnić odpowiedni przepływ powietrza to:

• bloki operacyjne, w których skład wchodzą: sale operacyjne, sale hybrydowe, pomieszczenia przygotowania lekarza, pomieszczenia przygotowania pacjenta, śluzy dla personelu, śluzy dla pacjenta, śluzy materiałowe, pomieszczenia szatni personelu, pomieszczenia porządkowe, magazyny czystej bielizny, magazyny brudnej bielizny, magazyny aparatury, korytarze czyste i brudne (Dz.U.2012.739]),
• pracownie radiologii zabiegowej,
• pracownie hemodynamiki,
• sale pooperacyjne (sale nadzoru poznieczuleniowego),
• sale intensywnej opieki medycznej,
• sale łóżkowe chorych,
• izolatki (izolacja ochronna),
• separatki (izolacja pacjenta),
• gabinety lekarskie i zabiegowe,
• pomieszczenia diagnostyki obrazowej,
• pomieszczenia pro morte i prosektoria,
• pomieszczenia porządkowe, magazyny bielizny brudnej, odpadów medycznych, brudowniki,
• sterylizatornie.

Wymagania

W szpitalach występują dwa rodzaje pomieszczeń, w których należy nadzorować różnicę ciśnienia w stosunku do otoczenia

• pomieszczenia z nadciśnieniem (sale operacyjne, izolatki z zapewnioną sterylnością, punkty przygotowania preparatów medycznych) – do takich pomieszczeń nie ma prawa wpływać powietrze z korytarzy szpitalnych. Przy otwarciu drzwi powinno być ono wypychane na zewnątrz, a na jego miejsce powinno wpłynąć przygotowane i oczyszczone powietrze z instalacji
• pomieszczenia z podciśnieniem (prosektoria, izolatki z zakaźnie chorymi, czy też stoły w laboratoriach) – z takich pomieszczeń powietrze nie powinno się wydostawać. 

Ze względu na wymagania dotyczące czystości powietrza pomieszczenia z nadciśnieniem podzielono na cztery klasy, nazywając je S1, S2, S3 i S4. Najwyższą z klas, S1, podzielono na trzy podklasy w zależności od przeznaczenia i typów wykonywanych operacji: S1a, S1b, S1c.

• Klasa S1  – sale operacyjne
• Klasa S2 – pomieszczenia o podwyższonych wymaganiach higienicznych, w tym: izolatki, oddziały anestezjologii i intensywnej terapii, sale pooperacyjne (sale nadzoru  poznieczuleniowego), pomieszczenia przygotowania pacjenta, pomieszczenia przygotowania lekarza,
• Klasa S3 – separatki, oddziały zakaźne,
• Klasa S4 – pozostałe pomieszczenia medyczne.

Zaleca się, żeby różnica ciśnienia pomiędzy pomieszczeniami o różnych klasach czystości wynosiła 10 Pa, a w przypadku pełnienia przez pomieszczenie klasy S2 funkcji śluzy, nadciśnienie w nim panujące powinno mieć wartość minimum 5 Pa w odniesieniu do pomieszczeń przylegających

Dodatkowo, dla pomieszczeń o klasie czystości S1, niezależnie od warunków zewnętrznych, zaleca się przyjęcie następujących parametrów powietrza:

• temperatura powietrza regulowana w zakresie: 19÷23°C,
• wilgotność względna z zakresu 30÷65%.

Monitoring przepływu powietrza i różnicy ciśnień

Stan obecny
Obecnie najczęściej stosowanym rozwiązaniem umożliwiającym pomiar różnicy ciśnień pomiędzy pomieszczeniami są ciśnieniomierze różnicowe z wyświetlaczami i ewentualnie z lokalnym powiadomieniem w postaci brzęczyków, czy alarmu świetlnego. Nadzorowanie takich urządzeń jest kłopotliwe, ponieważ często nie ma w nich możliwości odczytania historii zdarzeń, a śledzenie wskazań na wyświetlaczu jest niewygodne.

Nowe możliwości
System oparty o nową generację cyfrowych sensorów bezprzewodowych, wspartą nowymi protokołami komunikacji i opartą o „chmurę” platformą Efento Cloud oferuje użytkownikom zupełnie nowe możliwości. Do najważniejszych z nich należą:

• redukcja kosztów – urządzenia i ich instalacja są 20-50% tańsze od analogowych odpowiedników
• łatwość instalacji – nie wymagają prowadzenia kabli zasilających, pracują do 5 lat na baterii
• powiadomienia o wykrytych nieprawidłowościach – dane przesyłane są na platformę, gdzie są zapisywane i analizowane. W razie przekroczenia ustalonych parametrów jest generowany alarm, może być on kierowany do dowolnej grupy osób
• raportowanie – stany alarmowe są zapisywane w raportach, przez co łatwo można analizować niezawodność systemu gwarantującego poprawny obieg powietrza
  

  Schemat działania bezprzewodowego systemu monitorowania wielkości fizycznych w szpitalach (m.in. ciśnienie różnicowe, temperatura, wilgotność)

Efento Cloud umożliwia jednoczesny monitoring kilkuset pomieszczeń i przekazywanie dane pomiarowych albo informacji o nieprawidłowościach zarówno bezpośrednio do opiekunów technicznych (firma instalatorska – niepotrzebne interwencje personelu w celu poinformowania o problemie) jak i do zagrożonego personelu – bezpośrednio na ich smartfony.
Od strony inwestycyjnej dodatkową zaletą jest możliwość współpracy z innymi sensorami nadzorującymi istotne dla szpitali wielkości fizyczne (temperatura, wilgotność, zalanie, szkodliwe opary i pyły). Takie rozwiązanie jeszcze bardziej redukuje koszty w stosunku do podanej wcześniej różnicy cen samego sprzętu. Zapraszamy do zapoznania się z filmem pozującym działanie i możliwości Efento Cloud.

Pomiar temperatury, wilgotności i ciśnienia różnicowego – clean room

Rejestrator ciśnienia różnicowego Efento

Artykuł został napisany w oparciu o dokument “Wytyczne projektowania, wykonania, odbioru i eksploatacji systemów wentylacji i klimatyzacji dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą” – rok wydanie 2018, autorzy: dr inż. Anna Charkowska, mgr inż. Andrzej Różycki, mgr inż. Radosław Lenarski mgr inż. Agata Sobierajska. Zachęcamy do zapoznania się z treścią dokumentu, który w bardzo dokładny sposób omawia wszelkie zagadnienia związane z przepływam powietrza w szpitalach.
Dokument jest dostępny tutaj: https://www.gov.pl/web/zdrowie/materialy-pomocnicze